Vì sao dự án nhà máy thép thì nguyên chậm chẽ

Công trình của… niềm tin

Dự án mở rộng sản xuất Giai đoạn 2 Công ty Cổ phần gang thép Thái Nguyên được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư tại Văn bản số 342/TTg – CN ngày 1/4/2005. Trên cơ sở này, ngày 5/10/2005 Hội đồng Quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam đã có Quyết định phê duyệt Hồ sơ mang số 684/QĐ – ĐT phê duyệt Báo cáo đầu tư Dự án. Theo đó, Dự án có tổng mức đầu tư là 3.884,3 tỷ Việt Nam đồng (tương đương với 242.503.000USD). Cơ cấu nguồn vốn để đầu tư Dự án này bao gồm: Vốn tự có 375 tỷ (chiếm 10%), vốn vay từ nguồn tín dụng ưu đãi Nhà nước 1.605 tỷ (chiếm 42%), vốn vay thương mại 1.863 tỷ (chiếm 48%).

Dự án này do Tổng thầu là Tập đoàn Xây lắp Luyện kim Trung Quốc (gọi tắt là MCC), Chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (gọi tắt TISCO) và Nhà thầu phụ là Tổng Cty lắp máy Việt Nam (LILAMA). Dự án này bắt đầu được khởi công và động thổ vào ngày 29/9/2007. Nhưng khi bắt tay vào việc, đứng trước những nguyên nhân chủ quan và khách quan, việc triển khai dự án đã gặp rất nhiều những khó khăn vướng mắc mà trong đó việc chậm tiến độ là cái đang đem lại nhiều lo lắng nhất.

Để sửa chữa những khuyết điểm này, nhất là với lý do đưa ra do cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới trong năm 2007 – 2009 nên vấn đề tài chính cho đầu tư đã được cân nhắc lại. Chưa đầy 2 tháng sau lễ động thổ được tổ chức khá quy mô, ngày 16/11/2009, Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên đã bắt buộc phải ra Quyết định số 66/QĐ – HĐQT để phê duyệt điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư và Kế hoạch đấu thầu chính của Dự án.

Căn cứ vào chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải và hướng dẫn của Bộ Xây dựng tại Công văn số 900/BXD – KTXD ngày 1/6/2012, ngày 17/8/2012 Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên đã có Công văn số 759/GTTN – KTTC đề nghị xin ý kiến chấp thuận phê duyệt điều chỉnh nâng tổng mức đầu tư Dự án lên… 8.104.907.173.163 đồng. Công văn này cho thấy, đến thời điểm 30/6/2012, nghĩa là chỉ sau gần 3 năm đi vào thực tế xây dựng, số tiền đầu tư cho Dự án này đã tăng lên đến trên 50%. Nhưng thực tế cho đến nay, tuy số tiền đầu tư đã được nâng lên nhưng dự án vẫn đang được tiến hành… hết sức chậm.

Không lượng được sức?

Như trên đã nói, vì đây là Dự án thuộc Nhóm A của Chính phủ, nên ngoài việc được Chính phủ đặt niềm tin thì Dự án Tisco giai đoạn 2 còn được ưu đãi, tạo điều kiện vay của các ngân hàng.

Trong hàng chục, hàng trăm nguyên nhân được đưa ra và lý giải cho sự chậm tiến độ của mình, có lẽ có một nguyên nhân không kém quan trọng ấy là do Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên đã không lượng được sức mình. Để tháo gỡ khó khăn về hạng mục xây dựng và cứu lấy sự chậm chễ về tiến độ của Dự án Tisco giai đoạn 2, Chính phủ đã có chỉ đạo cho phép tách riêng Phần C (xây dựng và lắp đặt của hợp đồng EPC số 01).

Căn cứ vào đây, Tổng công ty Xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) đã được giao cho thực hiện phần này. Chi phí thực hiện được thực hiện theo thực tế thi công. Vì việc lựa chọn này nên đến ngày 30/9/2012 (nghĩa là sau gần 2 năm khởi công) thì Dự án mới bắt đầu được… tái khởi động và chính thức bắt đầu tiến hành thi công xây dựng.

Nhưng niềm vui này cũng "ngắn chẳng tày gang”, vì sau đó một thời gian, dưới sự hợp tác của VINAINCON thì Dự án lại có… dấu hiệu chậm trễ. Do nhà thầu VINAINCON không đảm bảo tiến độ nên dưới sự rà soát, lựa chọn có sự giúp sức của Tổng công ty Thép Việt Nam, Bộ Công thương nên cực chẳng đã Chủ đầu tư (TISCO) đã phải mời thêm các nhà thầu khác vào thi công mà chủ yếu là LILAMA. Như vậy, sau một thời gian chùng chình theo cái kiểu "cứ làm xem sao” mà không cần biết đến sức mình có kham được không thì Nhà thầu đầy tiềm năng VINAINCON đã chính thức bị Tisco, Tổng thầu MCC thu lại công trình và phải "dứt áo” ra đi cùng 9 nhà thầu khác với những công trình dở dang mà sự khắc phục và thi công tiếp cho các nhà thầu khác đầy gian truân.